K A : Ik was begin jaren 1960 in de applicatietechniek werkzaam. In die tijd kwam een nieuwe tweecomponentenplamuur op de markt die geen enkele vlakschuurmachine fatsoenlijk kon bewerken omdat de afname veel te laag was. Vervolgens hebben we een nieuwe vlakschuurmachine ontwikkeld: de Festo RTR-S. Maar al bij de eerste testklanten werd duidelijk dat door de sterke afname ook de stofontwikkeling enorm was. Daarvoor moest een oplossing komen.
Pioniers van de stofafzuiging
Meer dan 50 jaar geleden heeft Festool de eerste vlakschuurmachine met stofafzuiging ontwikkeld. Karl Attinger was destijds de drijvende kracht, productmanager Andreas Buck nog helemaal niet geboren. In de werkplaats van een klant van het allereerste uur vertellen beide mannen over hoe het toen was en het er nu aan toegaat.
Meneer Attinger, u hebt in de jaren 1960 de introductie van de stofafzuiging meegemaakt en zich hiervoor ingezet. Hoe was dat toen?
Dus u heeft zich met de stofafzuiging beziggehouden?
K A : Dat klopt. Er werden veel testen uitgevoerd om erachter te komen hoe het stof beperkt kon worden. Daarbij ging het vooral om vrijgekomen stof in en rondom de machine. Maar in principe was er maar één oplossing: Het stof moest precies daar worden afgezogen waar het ontstaat – namelijk op het schuuroppervlak. Daarvoor hebben we binnen de kortste tijd een functionerend systeem ontwikkeld. De reactie van de collega’s waren niet echt positief: “Attinger wil aan de schuurmachine een slang en een stofzuiger koppelen! En het ergste: hij maakt gaten in het schuurpapier! Dat koopt niemand.” De toenmalige manager Gottlieb Stoll maakte aan de discussies een einde en zei: “Karl, als jij zo overtuigd bent van jouw schuurmachine met afzuiging, pak je alles in de bedrijfs-VW en rijd je volgende week van klant naar klant. Voor elke bestelde vlakschuurmachine krijg je 15 DM.” Natuurlijk kwam ik ook hier bij Herold. Binnen een week had ik twintig handtekeningen. Negen maanden later kwam de RTT-S, de wereldwijd eerste vlakschuurmachine met stofafzuiging, op de markt. Dat was in 1966.
Meneer Buck, dat zijn ontwikkelingstijden waarvan u als productmanager tegenwoordig alleen maar kunt dromen, toch?
A B: Dat is waar. Maar ook de producten en procedures in het bedrijf zijn heel anders. Als ik hoor dat de heer Attinger bij wijze van spreken als ontwikkelaar, applicatietechnicus en vertegenwoordiger actief was, is dat tegenwoordig ondenkbaar. Bij de introductie van nieuwe producten of systemen zijn inmiddels specialisten uit de ontwikkeling en applicatietechniek, uit het productmanagement en ontwerp, tot aan de productieplanning en marketing in belangrijke mate betrokken. En dat ligt er bijvoorbeeld niet aan dat minder vakmensen het ook niet voor elkaar gekregen zouden hebben, maar het komt omdat de producten en systemen veel complexer zijn geworden.
Maar dat doet niets af aan de ontwikkelingsprestaties van toen?
A B: Nee, absoluut niet. Integendeel. De introductie van de vlakschuurmachine met stofzuiger was een mijlpaal en weliswaar niet alleen ten aanzien van het product op zich, maar omdat daar de systeemgedachte voor de eerste keer een zeer doorslaggevende rol heeft gespeeld. Per slot van rekening ging het erom een absoluut succesvol elektrisch gereedschap aan een andere machine te koppelen – en wel zo dat het als systeem voor de klant optimaal functioneert.
K A: Dat is een heel belangrijk punt. De schuurprestatie van de vlakschuurmachine mocht immers door de afzuiging niet nadelig worden beïnvloed. Dat er gaten in het schuurpapier werden gemaakt, was aanvankelijk voor de collega’s niet te begrijpen. Maar we hebben bewezen dat we in staat zijn om vanuit concurrerende eigenschappen een optimaal totaalsysteem tot stand te brengen. En dit heeft in de daaropvolgende jaren tot voortdurende ontwikkelingen geleid. Sindsdien is er bij Festool geen nieuwe handmachine meer zonder afzuiging ontwikkeld en geproduceerd.
K A: Dat is een heel belangrijk punt. De schuurprestatie van de vlakschuurmachine mocht immers door de afzuiging niet nadelig worden beïnvloed. Dat er gaten in het schuurpapier werden gemaakt, was aanvankelijk voor de collega’s niet te begrijpen. Maar we hebben bewezen dat we in staat zijn om vanuit concurrerende eigenschappen een optimaal totaalsysteem tot stand te brengen. En dit heeft in de daaropvolgende jaren tot voortdurende ontwikkelingen geleid. Sindsdien is er bij Festool geen nieuwe handmachine meer zonder afzuiging ontwikkeld en geproduceerd.
“De combinatie van stofzuiger en machine moet handzaam blijven, zodat er ook probleemloos stofvrij gewerkt kan worden.”
Karl Attinger, voormalig Festool-medewerker
Tegenwoordig zijn de eigenschappen en functies waaraan een afzuigsysteem moet voldoen, nog veel complexer, toch?
A B: Jazeker. Dat betreft het mechaniek en de elektronica. Als we onze klanten vragen wat een stofzuiger moet kunnen, wordt als eerste de afzuigcapaciteit genoemd. Maar de combinatie van stofzuiger en machine moet handzaam blijven, zodat er ook probleemloos stofvrij gewerkt kan worden. Dus is een bijbehorende afzuigslang nodig die beide garandeert. Precies daarom is onze nieuwe afzuigslang ongelooflijk goed ontvangen door de klanten. Of je pakt de mof, die de verbinding tussen de afzuigslang en de machine tot stand brengt. Hier hebben we in de bajonetafsluiting veel tijd en moeite geïnvesteerd. Dat zijn kleinigheden die echter in het systeem een grote rol spelen. En zelfs met onze accu-schuurmachines kun je heel gemakkelijk stofvrij werken, en wel via een Bluetooth-verbinding, door middel waarvan de mobiele stofzuiger vanaf het apparaat aangestuurd wordt.
Inmiddels zijn er verschillende stofklassen en een heleboel wettelijke arbeids- en gezondheidseisen. Was dat in de jaren 1960 ook al onderwerp van discussie?
K A : Toen waren er al grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling die in acht genomen moesten worden. Sindsdien is het bewustzijn voor gezondheid op de werkplek extreem toegenomen. En niet alleen omdat daarvoor wettelijke regels en richtlijnen bestaan. In mijn beginperiode waren de beroepsorganisaties zeer actief. De overkoepelende organisatie heeft ons er direct bij betrokken omdat we net baanbrekende oplossingen voor stofvrij werken hebben ontwikkeld.
A B: Het afzuigsysteem heeft in principe drie doelen: het garandeert schoon werk, ontziet de machines en beschermt de gezondheid van de werknemers. Pas onlangs heeft een enquête van een marktonderzoeksbureau bepaald dat van deze drie effecten de gezondheidsbescherming bij de vakbedrijven en hun medewerkers op de eerste plaats staat. Stofvrij werken is tegenwoordig geen luxe meer die je jezelf gunt, maar een vanzelfsprekendheid.
